Η ιστορία του πιο διάσημου Επιτάφιου του πλανήτη μας.
Ο λεγόμενος Επιτάφιος του Περικλή, ένας από τους διάφορους που έχουν διασωθεί από την αρχαία Ελλάδα, είναι πολύ πιθανό πως εκφωνήθηκε στο νεκροταφείο του Κεραμεικού -πιο συγκεκριμένα, σε μια μικρή πλατεία η οποία βρισκόταν σε μικρή απόσταση από την οδό Τάφων, όπου και συγκεντρώνονταν οι πενθούντες για να θρηνήσουν.
Για την πατρότητα του Επιταφίου έχουν εκφραστεί πολλές απόψεις με δύο βασικές: τη μία να θεωρεί συγγραφέα τον Περικλή και την άλλη, τον Θουκυδίδη ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ μία τρίτη, την Ασπασία!
Σύμφωνα με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, θάμπωνε τους συμπολίτες του με τις ικανότητες λόγου που κατείχε. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Περικλής απέφευγε να ξεσηκώνει τα πλήθη όπως ο ρήτορας Δημοσθένης, αλλά πάντα μιλούσε με έναν πράο και ήρεμο τρόπο. Βεβαίως, ο Πλούταρχος αναφέρει ακόμη ότι οι λόγοι του Περικλή είχαν κάποια δόση υπεροψίας που δεν άρεσε σε πολλούς. Ο Πλούταρχος βασίζει αυτή την πληροφορία σε μαρτυρία του φιλόσοφου Ίωνα από την Χίο, σύγχρονου του Περικλή. Ο Γοργίας, στον ομώνυμο διάλογο του Πλάτωνα, χρησιμοποιεί τη ρητορική ικανότητα του Περικλή ως παράδειγμα μίας πραγματικά ανώτερης ρητορικής ικανότητας. Παρόλα αυτά, στο διάλογο του Μενέξενου, ο Σωκράτης αναφέρει ότι ο Περικλής είχε εκπαιδευτεί στη ρητορική από την Ασπασία, που είχε εκπαιδεύσει πολλούς ρήτορες, και ήταν σαφώς ανώτερος από έναν ρήτορα που είχε διδαχθεί τη ρητορική από τον Αντίφωντα. Επίσης αποδίδει τον Επιτάφιο Λόγο στην Ασπασία…
Σύμφωνα με τα ταφικά έθιμα της αρχαίας Αθήνας, η κηδεία των πεσόντων γινόταν στις αρχές του χειμώνα, με εκφώνηση επιταφίου λόγου από έναν διακεκριμένο άνδρα. Οι νεκροί καίγονταν επιτόπου στα πεδία των μαχών και τα οστά τους μεταφέρονταν στην Αθήνα για την ταφή. Αυτό συνέβαινε καθώς σύμφωνα με τον «πάτριο νόμο», κάθε Αθηναίος έπρεπε να ταφεί στην πόλη του με κάθε κόστος, για λόγους τόσο πρακτικούς, όσο και πολιτικούς.
Τα οστά μεταφέρονταν σε λάρνακα από κυπαρίσσι, μία για κάθε φυλή των Αθηναίων. Στο τέλος της πομπής, υπήρχε μια τιμητική λάρνακα, σκεπασμένη με σεντόνι, για τους πεσόντες εκείνους των οποίων τα σώματα δεν μπόρεσαν να περισυλλεγούν και να ταφούν. Στον χώρο του Κεραμεικού βρίσκονταν, ήδη, γυναίκες που θρηνούσαν, ενώ κατά τη παράδοση, ένας εκλεγμένος πολίτης που η γνώμη του ήταν συνετή και άξια, έλεγε τον έπαινο τον πρέποντα και η τελετή έληγε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ορίστηκε να μιλήσει ο Περικλής ο οποίος ανέβηκε στο βήμα ώστε η φωνή του να φτάσει στα αυτιά όσο το δυνατόν περισσότερων.
Ο Επιτάφιος του Περικλή, διακρίνεται σε 5 στάδια: το προοίμιο, το πρώτο μέρος, το δεύτερο, το τρίτο και τον επίλογο. Τα πρώτα του λόγια είναι πως προτιμά να τιμά τους νεκρούς με πράξεις και όχι με λόγια, ωστόσο, επιλέγει να εκφωνήσει τον επιτάφιο από σεβασμό απέναντι στο νόμο, τιμώντας τους πεσόντες που σκοτώθηκαν υπερασπιζόμενοι την Αθήνα.
Το πρώτο μέρος είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς σ’ αυτό διαφαίνεται η έριδα μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης και οι λόγοι για τους οποίους ξέσπασε αυτός ο πόλεμος. Ο Περικλής κάνει εκτενή αναφορά στα μεγάλα επιτεύγματα της Αθήνας στον Τρωικό αλλά και τον Περσικό Πόλεμο, εξυμνώντας το ηθικό των Αθηναίων της εποχής του.
ΠΗΓΗ: https://alfeiospotamos.gr/2023/04/14/%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%84%CE%AC%CF%86%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85/?fbclid=IwAR1BaXYDKK20qCn4kbH1mRx47-4V3TqoLcJ8RHtsdm8VE9SVW5bXSPdRv3E