ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Της Κατερίνας Ν. Αποστολάτου
δρ. Πολιτικών Επιστημών - Πολιτικής Αναλύτριας
Αντιπροέδρου του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Νότιας Καρυστίας (ΣΠΠΕΝΚ)
Η περιοχή δυτικά του κόλπου της Καρύστου που εκτείνεται από τον οικισμό Λυκόρρεμα μέχρι το Λιβαδάκι και από τον Κάμπο της Καρύστου μέχρι το Αιγαίο Πέλαγος με τα τοπωνύμια Βαλμός, Κούρμαλη, Σχίναρη και Πιόναρη με έκταση περίπου 14.000 στρεμμάτων, αποτελεί έναν από τους ανεξερεύνητους αρχαιολογικούς παραδείσους της Νότιας Εύβοιας. Ανέπαφη εδώ και χιλιάδες χρόνια από ανθρώπινες παρεμβάσεις, με εξαίρεση την ήπια κτηνοτροφία, η περιοχή αυτή με πληθώρα αρχαιολογικών ευρημάτων από την Προϊστορική περίοδο μέχρι τους Νεότερους χρόνους (οικισμοί, πύργοι, ιερά κλπ.), θα μπορούσε να αποτελέσει πεδίο έρευνας Ελλήνων και ξένων αρχαιολόγων, αλλά και πόλος έλξης επισκεπτών από όλο τον κόσμο, λόγω της ανέγγιχτης φυσικής της ομορφιάς και της δυνατότητας που προσφέρει για δραστηριότητες όπως πεζοπορία, ποδηλασία κλπ. Είναι ενδεικτικό ότι στον δυτικό βραχίωνα του κόλπου της Καρύστου με την ονομασία “χερσόνησος Παξιμάδα”, ο οποίος γειτνιάζει με την έκταση που προαναφέραμε, μακρόχρονες έρευνες αρχαιολόγων οδήγησαν στην κήρυξη συνολικά επτά αρχαιολογικών χώρων.
1.Παλαίστρα, Πλακαρή, Κάρυστος, Εύβοια (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α1/Φ11/58433/2937, ΦΕΚ: 275/Β/1980-03-20 / ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α/Φ11/55375/2287 π.ε., ΦΕΚ: 558/Β/1990-08-30)
2. Ράχη Καζάρη, Κάρυστος, Εύβοια (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α1/Φ11/58433/2937, ΦΕΚ:275/Β/1980-03-20)
3. Κτήμα Κατσούλη, Κάρυστος, Εύβοια (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α1/Φ11/58433/2937, ΦΕΚ: 275/Β/1980-03-20)
4. Ακρωτήριο Αγία Πελαγία, Κάρυστος, Εύβοια (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α1/Φ11/58433/2937, ΦΕΚ: 275/Β/1980-03-20)
5. Λιβαδάκι, Κάρυστος, Εύβοια (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α1/Φ11/58433/2937, ΦΕΚ: 275/Β/1980-03-20)
6. Άκρα Παξιμάδα, Παλιό Πιθάρι, Σταυρός και Πελαγίτισσα, Κάρυστος, Εύβοια (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α1/Φ11/58433/2937, ΦΕΚ: 275/Β/1980-03-20 / ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/17101/1037, ΦΕΚ: 476/Β/1998-05-19 / ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/17101/1037, ΦΕΚ: 2142/Β/1999-12-10 / ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/17101/1037, ΦΕΚ: 2063/Β/1999-11-24)
7. Ακρωτήριο Μνήμα, Κάρυστος, Εύβοια (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α1/Φ11/58433/2937. ΦΕΚ: 275/Β/1980-03-20)
Γνωρίζοντας την επικείμενη κατασκευή 7 αιολικών βιομηχανικών εγκαταστάσεων και των συνοδών τους έργων της εταιρείας ΑΙΟΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΥΒΟΙΑΣ Μ.Α.Ε. στις θέσεις “ΚΟΥΡΜΑΛΗ”, “ΒΑΛΜΟΣ”, “ΠΙΟΝΑΡΗ”, “ΣΚΙΓΕΡΗ”, “ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ”, “ΒΕΛΑΝΙΔΙ-ΚΟΠΡΙΑ” και “ΒΕΛΑΝΙΔΙ” στις ΔΕ Καρύστου, Μαρμαρίου και Στυραίων του Δήμου Καρύστου, ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Νότιας Καρυστίας (ΣΠΠΕΝΚ) έχει διενεργήσει φυσική-ιστορική έρευνα στην περιοχή και έχει εντοπίσει μεγάλο αριθμό αρχαιολογικών θέσεων.
Να σημειωθεί εδώ η συστηματική και λεπτομερής έρευνα των τελευταίων δεκαετιών των αρχαιολόγων Cullen, Talalay, Keller, Karimali και Farrand σχετικά με την Προϊστορία της χερσονήσου Παξιμάδι (The Prehistory of the Paximadi Peninsula, Euboea, INSTAP Academic Press, 2013) και η διδακτορική διατριβή της αρχαιολόγου Μαρίας Χιδίρογλου “Η αρχαία Καρυστία. Συμβολή στην ιστορία και αρχαιολογία της περιοχής από τη γεωμετρική έως και την αυτοκρατορική εποχή” (Αθήνα, 2012), όπως και τα πολλά επιστημονικά άρθρα που αναφέρονται στην περιοχή χωροθέτησης των άνω αιολικών βιομηχανικών εγκαταστάσεων, αποτέλεσαν έναυσμα και χρήσιμο εργαλείο στην μακρόχρονη και επίπονη προσπάθεια του ΣΠΠΕΝΚ να συμβάλλει με τις περιορισμένες δυνάμεις του στη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Καρυστίας. Οπως παρουσιάσαμε σε μελέτη του ΣΠΠΕΝΚ το 2021 “Τα τελευταία χρόνια στην Καρυστία η αδιάκοπη κατασκευή αιολικών βιομηχανικών εγκαταστάσεων με εκατοντάδες ανεμογεννήτριες σε απρόσιτες, παρθένες περιοχές, έχει οδηγήσει εκτός της τεράστιας περιβαλλοντικής και τουριστικής υποβάθμισης και στην ανεπαρκή προστασία της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς. Μια από τις κύριες αιτίες του προβλήματος είναι οι διαχρονικά υποβαθμισμένες, υποχρηματοδοτούμενες και υποστελεχωμένες αρμόδιες υπηρεσίες, ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τα παραδείγματα βεβηλωμένων αρχαιολογικών θέσεων και μνημείων είναι πολλά και καλύπτουν σε έκταση όλο το Δήμο Καρύστου. Ας αναλογιστούμε μόνο, ότι σχεδόν 800 ανεμογεννήτριες βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε κάποιο από τα στάδια αδειοδότησης (άδεια παραγωγής, εγκατάστασης ή λειτουργίας) […] Επειδή πρόκειται για έργα "στρατηγικής σημασίας" που πρέπει να προχωρήσουν κατά την άποψη του Ελληνικού Κράτους με ταχείς ρυθμούς, οι αρμόδιες υπηρεσίες δυσκολεύονται να γνωμοδοτήσουν αρνητικά ακόμα και σε περιπτώσεις που ανεμογεννήτριες, πυλώνες υψηλής τάσης και οδοποιία θέτουν σε κίνδυνο ακόμα και ορατά αρχαιολογικά ευρήματα.“ - ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ.
Η φυσική-ιστορική έρευνα του ΣΠΠΕΝΚ οδήγησε στο συμπέρασμα ότι οι ανεμογεννήτριες που θα χωροθετηθούν στην περιοχή ΒΑΛΜΟΣ, ΚΟΥΡΜΑΛΗ, ΣΧΙΝΑΡΗ και ΠΙΟΝΑΡΗ θέτουν σε άμεσο κίνδυνο ορατά αρχαία ευρήματα λόγω της κατασκευής των πλατειών τους, της εκτεταμένης οδοποιίας και των εκσκαφών για την τοποθέτηση υπόγειων καλωδίων, πυλώνων Υ/Τ κλπ.
Να σημειώσουμε ότι κατά τους αρχαιολόγους Keller και Hom στην Κούρμαλη υπάρχει αρχαίος δρόμος που είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος και ο πιο καλά διατηρημένος που έχει καταγραφεί στην περιοχή. Ξεκινάει από αρχαίο οικισμό της Κλασικής περιόδου που εκτείνεται σε μεγάλη έκταση ανατολικά της κορυφής Κουρμαλη. Στην περιοχή καταγράφηκαν και δύο μεγάλα υστερορωμαϊκά αγροκτήματα. Η οδοποιία της αιολικής βιομηχανικής εγκατάστασης της εταιρείας ΑΙΟΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΥΒΟΙΑΣ θα οδηγήσει στην καταστροφή του συγκεκριμένου αρχαίου δρόμου και του αρχαίου οικισμού! Συνολικά 12,5 χλμ. νέες διανοίξεις οδών και 3,5 χλμ. βελτίωση υφιστάμενων οδών με πλάτος 10 μ. και 30 μ. στις στροφές, δίνουν μια εικόνα για την ανεπανόρθωτη καταστροφή που θα γίνει στην περιοχή!
Παρόμοιος κίνδυνος υπάρχει και για καταστροφές σε μη ανεσκαμμένους αρχαιολογικούς χώρους γύρω από το εκπληκτικό Δρακόσπιτο στην περιοχή Αμινού της ΔΕ Στυραίων όπου επίσης χωροθετούνται ανεμογεννήτριες της εταιρείας ΑΙΟΛΟΣ ως ενιαίο έργο με αυτές της ΔΕ Καρύστου.
Το μεγαλιθικό κτίσμα είναι ένα μοναδικό αρχιτεκτόνημα, στέκει όρθιο χιλιάδες χρόνια μέσα σε πυκνή βλάστηση από βελανιδιές, σχίνους , κουμαριές, ρείκια που συνθέτουν το μοναδικό σκηνικό που περιβάλει το αινιγματικό μνημείο. Αυτό το μοναδικό σκηνικό που θα ισοπεδωθεί από τα έργα εγκατάστασης αιολικής βιομηχανίας, υποβαθμιζοντας την ομορφιά και το μεγαλείο αυτού του αρχαίου κτίσματος.
Ειναι απαράδεκτο το έργο να χωροθετείται μέσα και κοντά σε αρχαιολογικές θέσεις και οικισμούς του Δήμου Καρύστου, επειδή δεν υπάρχει πλέον χώρος στις κορυφές της Όχης που έχουν ισοπεδωθεί από προηγούμενες εταιρείες.
Παρατηρούμε όλο και περισσότερες χωροθετήσεις ανεμογεννητριών σε πεδινές και παραθαλάσσιες περιοχές της Καρυστίας, μια εγκληματική τακτική όπως επισημάνθηκε και στην τελευταία απόφαση του Δήμου Καρύστου που έδωσε αρνητική γνωμοδότηση για το συγκεκριμένο έργο.
Αφού λοιπόν κατέστρεψαν οι εταιρείες την ομορφιά του ορους Οχη και προξένησαν μη αναστρέψιμη βλάβη στην χλωρίδα και πανίδα της περιοχής Natura, προχωρούν ακάθεκτες προς την θάλασσα με νέες αιτήσεις για αιολικά σε κατοικημένες περιοχές του Δήμου.
Όλες προκαλούν βλάβη είτε στο τοπίο, είτε σε αρχαία μνημεία είτε στην κτηνοτροφία είτε στον δασικό πλούτο είτε σε τουριστικές επιχειρήσεις είτε στην ψυχική και σωματική υγεία των ανθρώπων που έχουν κατοικίες κοντά στις θέσεις χωροθέτησης αυτών των τεράτων, λόγω του θορύβου και των υπόηχων από την λειτουργία τους.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.10.2022.
Βιβλιογραφία:
- Cullen et al., The Prehistory of the Paximadi Peninsula, Euboea, INSTAP Academic Press, 2013.
- Χιδίρογλου Μ., Η αρχαία Καρυστία. Συμβολή στην ιστορία και αρχαιολογία της περιοχής από τη γεωμετρική έως και την αυτοκρατορική εποχή, Αθήνα, 2012.
- D. Keller, R. Schneider, The Classical-Hellenistic period at Palio Pithari Farm Stie and the Cape Mnima Emporio Site in the Context of Contemporary Sites and Findspots on the Paximadi Peninsula, Publications of the Canadian Institute in Greece, no 6, 2011.
ΠΗΓΗ:http://www.arxeion-politismou.gr/2022/10/arxaiologika-evrimata-Karystou.html?fbclid=IwAR02fHWkc0zzir7LW7-oVwYam8HM8uiaHyrkMnlhLyVWYnCRxz0g6nrudGA