«Δομή προσφύγων»
μέσα σε κηρυγμένο
αρχαιολογικό χώρο της Χίου!!!
Του Γιώργου Λεκάκη
 |
| Το Ελληνόκαστρο ή Ρημόκαστρο - φωτ. Μ. Καριάμη. |
Η ευρύτερη περιοχή του Ελληνόκαστρου / Ρημοκάστρου που βρίσκεται στο όρο Αίπος της Χίου και εκτείνεται ανατολικά έως την θάλασσα, και συγκεκριμένα έως την Λαγκάδα, το Παντουκιός, το Θόλος και το Μερσινίδι έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος «για την προστασία και διάσωση των σημαντικών αρχαίων λειψάνων της κλασικής περιόδου»:
 |
| ΦΕΚ Β 166/1994. |
Το 2001 έγινε συμπληρωματική κήρυξη Αρχαιολογικού Χώρου: «Για την αποτελεσματικότερη προστασία των εντοπισμένων αρχαιοτήτων επεκτείνονται τα όρια του αρχαιολογικού χώρου του Ρημοκάστρου Ν. Χίου προς τα ΒΑ, όπου εντοπίζονται λείψανα αρχαίου ορεινού ιερού της ύστερης κλασσικής περιόδου, άνδηρα και άλλα οικοδομικά λείψανα της κλασικής αρχαιότητας» (ΦΕΚ Β 863/2001, όπως διορθώθηκε με το ΦΕΚ Β 1211/2001):
Λίγο βορειότερα ο κόλπος του Δελφινίου, όπου και το Ιερό του Δελφινίου Απόλλωνος, έχει επίσης κηρυχθεί Αρχαιολογικός Χώρος: (ΦΕΚ Β 35/1962 και 705/1990):
 |
| Η Δασκαλόπετρα, η "Πέτρα του Ομήρου", όπως λέει η τοπική παράδοση, και όπως διαφημίζεται χρόνια... |
Στο Ρημόκαστρο, οι εγκαταστάσεις που βρέθηκαν, κτίστηκαν επάνω στην «Ελληνόστρατα», στην διάσημη αρχαία οδική αρτηρία που ένωνε την πόλη της Χίου με το βόρειο και νότιο τμήμα του νησιού.
Κατά την καθηγήτρια Ευ. Σημαντώνη-Μπουρνιά, επικεφαλής των πρώτων ερευνών που έγιναν στην περιοχή πριν 30 χρόνια, η εκτεταμένη εκχέρσωση της περιοχής, που ξεκίνησε από τον 4ο π.Χ. αιώνα έχει μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, με τη σταδιακή ανακάλυψη αρχαίων αγροτοποιημένων εγκαταστάσεων, με πρώτη εντύπωση ότι αποτέλεσαν κατοικίες ανθρώπων με κύρια απασχόληση τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
 |
| Το Ελληνόκαστρο / Ρημόκαστρο - φωτ. Μ. Καριάμη. |
Μέχρι και κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πολλοί Χιώτες κατέφευγαν στα γυρίσματα του Αίπους και φύτευαν αμπέλια, αχλαδιές και σύκα.
Η περιοχή του Αίπους, άλλωστε, συνδέεται και με την επανάσταση των δούλων στη Χίο, που εγκαταστάθηκαν προσωρινά στην περιοχή αυτή, και τη μορφή του επαναστάτη Δρίμακου.
Σύμφωνα με την διήγηση του Νυμφόδωρου του Συρακούσιου οι δούλοι εγκαταστάθηκαν «εις τα Όρη», το δε μνημειακό κτίσμα είναι, κατά μία εκδοχή, το άσυλο ή το δικαστήριο των φυγάδων, που ίδρυσε ο αρχηγός των σκλάβων Δρίμακος, ή του «Ήρωος Ευμένους», το οποίο σε ένδειξη σεβασμού στο πρόσωπο του ανήγειραν οι Χιώτες … « το δε ηρώον του Ευμενούς ή Ευμένους ήτο είδος ασύλου, εις ό προσέτρεχον εις ώραν κινδύνου ή ανάγκης» . Ας σημειωθεί ότι αυτή είναι η πρώτη γνωστή, κοινωνική επανάσταση που αναφέρει η παγκόσμια ιστορία, και η περιοχή του οροπεδίου του Αίπους από Βροντάδου – Κυδιάντας έως το Πιτυός ήταν η ελεύθερη γη, ο χώρος εγκατάστασης των σκλάβων!
«Η εντύπωση που μου δίνει η πυκνότητα των αρχαίων κήπων είναι ότι στο Αίπος σε κάθε βήμα θα πέσεις σε αρχαίο. Το Αίπος είμαι βέβαιη ότι μας επιφυλάσσει εκπλήξεις», σύμφωνα με την τέως προϊσταμένη της Κ’ Ε.Π.Κ.Α. Αγ. Αρχοντίδου, που ζήτησε να βρεθεί πρόγραμμα χρηματοδότησης για τη χαρτογράφηση της περιοχής. Δεν φαίνεται να είναι τυχαίο ότι οι θέσεις αυτές βρίσκονται στο πέρασμα του ανατολικού τμήματος του νησιού, κατά μήκος της Ελληνόστρατας!!! Υπενθυμίζεται ότι εκείνη την εποχή η περιοχή της Δασκαλόπετρας συνδέονταν με το Δελφίνι και την ανατολική Χίο μόνο με περάσματα από το Αίπος. Είναι επομένως πολύ πιθανό τα κτίσματα αυτά να ήταν μέρος του δικτύου άμυνας του νησιού .
Το «Αίπος», που δεσπόζει της «Χώρας» και την ελέγχει, ήταν πάντοτε και είναι το ευάλωτο σημείο της πρωτεύουσας του νησιού!
Έτσι το «Ρημόκαστρο» σύμφωνα και με την ονομασία και το καίριο σημείο που βρίσκεται, κτισμένο σε μέρος υψίστης στρατηγικής σημασίας, πιθανόν να ήταν στρατιωτική εγκατάσταση ελέγχου προς και από την πόλη της Χίου.
Το Ρημόκαστρο ήταν κτισμένο επάνω ακριβώς από την περίφημη «Ελληνόστρατα», την κύρια και μοναδική οδική αρτηρία που ένωνε το Ανατολικό τεταρτημόριο του νησιού με το Βορειοδυτικό, που ήταν ακόμα σε χρήση μέχρι και τις αρχές του περασμένου αιώνα.
Εκεί στο Θόλος,
στα δαντελωτά ακρογιάλια και στους κόλπους της Ανατολικής Χίου, ένα κολπάκι πριν το Παντουκιός, την Λαγκάδα και το Δελφίνι,
μέσα στον ενιαίο κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο του Ρημοκάστρου, στην Ελληνόστρατα,
μέσα στον χώρο ύψιστης στρατηγικής σημασίας,
που από την αρχαιότητα ήταν το δίκτυο άμυνας του νησιού,
το καταφύγιο των επαναστατημένων δούλων αλλά και των πεινασμένων Ελλήνων του 1940,
όπου έγινε η περίφημη Μάχη του Αίπους κατά την απελευθέρωση της Χίου,
ονειρεύονται κάποιοι χωριό μουσουλμάνων!!!,
ενισχύοντας τις ορέξεις του σουλτάνου που καραδοκεί από την απέναντι ακτή, πότε θα επαναλάβει όσα έκανε στην Κύπρο πριν 47 χρόνια για να προστατέψει δήθεν τους ομοθρήσκους του!!!
Άλλο λάθος δεν μας επιτρέπει η Ιστορία!
Η Χίος κείται ΕΓΓΥΣ!!!
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.2.2021.