Το 1947 υπήρξε μια χρονιά ορόσημο για το επιστημονικό δυναμικό της πατρίδος μας, είτε κάποιοι από αυτούς επέλεγαν να ανήκουν στη ''δεξιά'' -ως πολιτικό χώρο- είτε στην ''αριστερά''. Η χώρα μας είχε αφήσει πίσω τα μαύρα χρόνια της κατοχής και επιστήμονες υψηλού κύρους είχαν ιδρύσει το σωματείο ''Επιστήμη-Ανοικοδόμηση'' με σκοπό -σύμφωνα με το καταστατικό του- την έρευνα και μελέτη οικονομικών, τεχνικών και κοινωνικών προβλημάτων που θα υπηρετήσουν την ανόρθωση και ανοικοδόμηση της χώρας μας.
Στο Διοικητικό συμβούλιο του σωματείου ''Επιστήμη-Ανοικοδόμηση'' ("ΕΠ-ΑΝ") ανήκαν προσωπικότητες από τον Πανεπιστημιακό χώρο και αυτόν του Πολυτεχνείου ως οι: Νικ.Κιτσίκης, Ι.Δεσποτόπουλος, Άγγελος Αγγελόπουλος και άλλοι.
Μεταξύ αυτών και ο νομικός και οικονομολόγος Δημήτρης Μπάτσης (1) ο οποίος τότε ήταν γραμματέας της ''ΕΠ-ΑΝ'' και διευθυντής του επιστημονικού περιοδικού ''Ανταίος''. Το 1947 ο Δημήτρης Μπάτσης εκδίδει την εργασία του υπό τον τίτλο: ''Η Βαρειά Βιομηχανία στην Ελλάδα''. Ο πρόλογος του βιβλίου γράφτηκε από τον Πρύτανη του Πολυτεχνείου κ. Νικ. Κιτσίκη.
 |
| το πόνημα του Δημήτρη Μπάτση |
Στην εισαγωγή της δεύτερης έκδοσης του εν λόγω βιβλίου (1977), η Έλλη Παππά γράφει μεταξύ άλλων -μεταφέρω κάποια αποσπάσματα, που μας βοηθούν να αντιληφθούμε τη σημαντικότητα του πονήματος- (οι υπογραμμίσεις δικές μας):
''...αγνοήθηκε και στην Ελλάδα και έξω αυτή η μελέτη που, ωστόσο, ήτανε πρωτοπορειακή για τον καιρό της και είναι πολύτιμη και σήμερα. Ο αναγνώστης του 1977 δε θα δυσκολευτεί να αναγνωρίσει πως σ' αυτή τη μελέτη του 1947 έχουν τεθεί τα βασικά προβλήματα ανάπτυξης μιας χώρας εξαρτημένης και υπανάπτυκτης, χώρας ''περιφερειακής'', όπως θα λέγαμε σήμερα, και προτείνονται λύσεις επιστημονικά θεμελιωμένες και, μαζί, συγκεκριμένες...''
''...αγνοήθηκε και στην Ελλάδα και έξω αυτή η μελέτη που, ωστόσο, ήτανε πρωτοπορειακή για τον καιρό της και είναι πολύτιμη και σήμερα. Ο αναγνώστης του 1977 δε θα δυσκολευτεί να αναγνωρίσει πως σ' αυτή τη μελέτη του 1947 έχουν τεθεί τα βασικά προβλήματα ανάπτυξης μιας χώρας εξαρτημένης και υπανάπτυκτης, χώρας ''περιφερειακής'', όπως θα λέγαμε σήμερα, και προτείνονται λύσεις επιστημονικά θεμελιωμένες και, μαζί, συγκεκριμένες...''
και αλλού συνεχίζει: ''...και πως ο δρόμος που άνοιγε πιά για τον τόπο, για την εθνική ύπαρξη και ανάπτυξη ήταν ο δρόμος που οδηγούσε...στην αυτόνομη βιομηχανική ανάπτυξη, στη θεμελίωση των υλικών προϋποθέσεων της ανεξαρτησίας...''
***
 |
| ο Δημήτρης Μπάτσης |
''Η εργασία μου αυτή γράφτηκε με τη βέβαιη προοπτική πως παρ' όλα τα εμπόδια και παρ' όλες τις πολύμορφες επεμβάσεις, ο ελληνικός λαός που αγωνίστηκε ηρωϊκά και έδιωξε τον ξένο κατακτητή, θ' ανοίξει και πάλι με τον αγώνα του διάπλατα το δρόμο για τη δημοκρατική ανοδική πορεία του και θ' αρχίσει με τον ίδιο ενθουσιασμό, με την ίδια ορμή και αυτοθυσία να χτίζει την ερειπωμένη από τη φασιστική κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο πατρίδα μας.
Η Ελλάδα θα γίνει και εθνικά και οικονομικά πραγματικά ελεύθερη. Μόνον τότε και η ανοικοδόμηση θα γίνει από το Λαό και για το Λαό. Θα σπάσουν τα δεσμά και θ' αλλάξει ριζικά η διάρθρωση της σημερινής οικονομίας μας, θ'ανοίξει ο δρόμος για να λυτρωθούν οι παραγωγικές δυνάμεις της νεοελληνικής κοινωνίας.
Και ο δρόμος αυτός μάς οδηγεί στην ορθολογιστική οργάνωση και στη σχεδιασμένη ανάπτυξη της εθνικής μας οικονομίας, στη δημιουργία ανώτερης τεχνικής βάσης, στη γοργή συσσώρευση των οικονομικών μέσων για ν' ανθίσει και σ' εμάς γερή, προοδεμένη κοινωνική ζωή.''
Στη μελέτη του αυτή ο Δημήτρης Μπάτσης -όπως έχει γίνει έως τώρα αντιληπτό- καταπιάνεται με το πως η Ελλάδα θα εκμεταλλευθεί όλες τις πλουτοπαραγωγικές της ικανότητες [Ι.Λιγνίτες, ΙΙ.Υδρενεργειακή αξιοποίηση], πως θα κατασκευάσει και λειτουργήσει βαρειά μεταλλουργική βιομηχανία [Ι.Μεταλλουργία (αλουμινίου, μαγνησίου, χρώμιου, μαγγανίου, νικελίου] και χημική βιομηχανία [αζώτου και λιπασμάτων, καυστικής και ανθρακικής σόδας, χλωριούχων προϊόντων, χαρτοπολτού, τσιμέντου, ανθρακασβετίου].
Και ο δρόμος αυτός μάς οδηγεί στην ορθολογιστική οργάνωση και στη σχεδιασμένη ανάπτυξη της εθνικής μας οικονομίας, στη δημιουργία ανώτερης τεχνικής βάσης, στη γοργή συσσώρευση των οικονομικών μέσων για ν' ανθίσει και σ' εμάς γερή, προοδεμένη κοινωνική ζωή.''
***
Στη μελέτη του αυτή ο Δημήτρης Μπάτσης -όπως έχει γίνει έως τώρα αντιληπτό- καταπιάνεται με το πως η Ελλάδα θα εκμεταλλευθεί όλες τις πλουτοπαραγωγικές της ικανότητες [Ι.Λιγνίτες, ΙΙ.Υδρενεργειακή αξιοποίηση], πως θα κατασκευάσει και λειτουργήσει βαρειά μεταλλουργική βιομηχανία [Ι.Μεταλλουργία (αλουμινίου, μαγνησίου, χρώμιου, μαγγανίου, νικελίου] και χημική βιομηχανία [αζώτου και λιπασμάτων, καυστικής και ανθρακικής σόδας, χλωριούχων προϊόντων, χαρτοπολτού, τσιμέντου, ανθρακασβετίου].
 |
| την αξιοποίηση του λιγνίτη είχε αναλύσει στην μελέτη του ο Δημ.Μπάτσης |
Επιπλέον, στην ανωτέρω μελέτη αναπτύσσεται το οικονομικό σχέδιο για τη δημιουργία και ανάπτυξη της βαρειάς βιομηχανίας. Ιδού κάποιες ενότητες: [ ΙΙ.Η σχεδιασμένη οικονομία και η εκβιομηχάνιση στην άμεση μεταβατική περίοδο. Η βαρειά βιομηχανία ένα από τα βασικά καθήκοντα. Ι.Η ενεργειακή βάση. 2.Συστηματική συγκρότηση και οργάνωση για την παραγωγή, τη διανομή και την κατανάλωση ενέργειας. ΙΙ.Η θεμελίωση και η ανάπτυξη των κλάδων της βαρειάς βιομηχανίας (χρονική και γεωγραφική κλιμάκωση, στάδια ανάπτυξης κλπ).
Στο τρίτο μέρος της μελέτης του ο Δημήτρης Μπάτσης γράφει για την: Εκβιομηχάνιση και Βιωσιμότητα [εσωτερική αγορά, ανάλυση και σχηματισμός της αξίας, καθαρό εισόδημα και μέθοδος υπολογισμού για την παραγωγικότητα, απασχόληση και παραγωγική αποτελμάτωση κ.α.]
Στο τρίτο μέρος της μελέτης του ο Δημήτρης Μπάτσης γράφει για την: Εκβιομηχάνιση και Βιωσιμότητα [εσωτερική αγορά, ανάλυση και σχηματισμός της αξίας, καθαρό εισόδημα και μέθοδος υπολογισμού για την παραγωγικότητα, απασχόληση και παραγωγική αποτελμάτωση κ.α.]
 |
| ιδιωτικές εταιρείες εκμεταλλεύονται το αλουμίνιο της Ελλάδος |
Η μελέτη του Δημ. Μπάτση περιέχει: Α.πίνακες με την παραγωγή φυσικών μεταλλευμάτων, πίνακες αποθεμάτων (π.χ. λιγνίτη κ.α. ορυκτών με γεωγραφικό και ποσοτικό προσδιορισμό), πίνακες υπολογισμού για το δυναμικό της παροχής υδραυλικών δυνάμεων, πίνακες με στοιχεία κόστους, εξέλιξης της μελλοντικής ηλεκτρικής ενέργειας κ.α. Β. πλήρη βιβλιογραφία (ελληνική και ξένη) Γ. Προσθήκες και παρατηρήσεις.
Πλέον των ανωτέρω, που αποδεικνύουν ότι από τότε (1947) η Ελλάδα είχε όλες τις προϋποθέσεις (ορυκτό πλούτο, ενεργειακό δυναμικό, επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό) να αναπτύξει μια πλήρη, αυτόμονη και δυναμική βαρειά βιομηχανία που θα οδηγούσε στην οικονομική ανεξαρτησία την πατρίδα μας, ο Δημήτρης Μπάτσης προβαίνει και σε σημαντικές αποκαλύψεις. Για παράδειγμα αναφέρεται στη σύμβαση Κούπερ.
Στη σελίδα 92-94 ο Δημ. Μπάτσης γράφει γι' αυτή σχετικά:
''Η σύμβαση αυτή, που έγινε γνωστή με το όνομα Κούπερ, συνομολογήθηκε για διάρκεια 70 ετών ως το 2010 μ.Χ.! Δίνει αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης της δύναμης των νερών του ποταμού Αχελώου στις θέσεις Κρεμαστά, Πρεβέντζα, Κριεκούκι, και των παραποτάμων Μέγδοβα, Αγραφιώτικου, Ασπροπόταμου, δικαίωμα ίδρυσης υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων για παραγωγή ηλεκτρενέργειας και εγκαταστάσεων μεταφοράς ενέργειας στα κέντρα κατανάλωσης, δικαίωμα χρησιμοποίησης της ενέργειας που θα παραχθεί για τις ηλεκτροχημικές και ηλεκτρομεταλλουργικές βιομηχανίες που θα ιδρύσει η ανάδοχος εταιρεία. Τέλος δικαίωμα μεταφοράς και χρησιμοποίησης της ηλεκτρενέργειας για φωτισμό και κίνηση σε άλλες περιοχές (άρθρο 1 της σύμβασης παράγρ.1 εδάφια α'-ζ')
Προβλέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση των εδαφών που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση της σύμβασης, η σύσταση δουλειών, η χρησιμοποίηση δωρεάν δημόσιων κτημάτων, η προμήθεια δωρεάν οικοδομικών υλικών και κοιτασμάτων από λατομεία κρατικά (άρθρο 4 σύμβασης), ατέλειες και αφορολόγητο για εισαγωγή των υλικών της...''
Λίγο παρακάτω ο Δημ. Μπάτσης κάνοντας σχολιασμό της σύμβασης Κούπερ γράφει:
''Εδώ πρέπει να τονίσουμε ξανά προς αυτούς τους τεχνικούς και οικονομολόγους, ότι όσο απαραίτητο είναι για τη χώρα μας να αξιοποιηθεί ο πλούτος της, άλλο τόσο καταστροφικό είναι η εκτέλεση της αξιοποίησης να γίνει από τους διεθνείς οργανισμούς του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Η αιτία είναι ολοφάνερη αν σταθούμε στη διαλεκτική τοποθέτηση του ζητήματος: σκοπός στρατηγικός της αξιοποίησης είναι να αποδεσμευθούν οι παραγωγικές δυνάμεις από τα δεσμά του ξένου κεφαλαίου που χρησιμοποιεί τον τόπο μας για πεδίο ιμπεριαλιστικής δράσης και να ανασυντεθούν σε μια ανώτερη μορφή παραγωγικής δράσης που είναι αναντίρρητα η σοσιαλιστική.''
Κλείνουμε με ένα μικρό απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου, από τον ίδιο τον Δ.Μπάτση (οι υπογραμμίσεις δικές μας):
''...οι οικονομικές σχέσεις με το εξωτερικό θα επηρεαστούν ριζικά αν θα ιδρυθούν οι βιομηχανίες αυτές την Ελλάδα: α) Γιατί τότε η εισαγωγική μας πολιτική θ' αφορά περισσότερο εμπορεύματα που δε θα μπορούν ακόμα να παραχθούν στον τόπο (ορισμένες μηχανές εργοστασίων, μεταφορικά μέσα κλπ) και λιγότερο μισοκατεργασμένες πρώτες ύλες ή σχεδόν ακατέργαστα βοηθητικά προϊόντα και καύσιμα, που σήμερα η εισαγωγή τους όχι μόνο βαραίνει καταθλιπτικά το εμπορικό ισοζύγιο πληρωμών μα και αποτελεί μια από τις βάσεις της εξάρτησης της οικονομίας από την αγορά του εξωτερικού... β) Γιατί τα ξένα δημόσια κ.α. δάνεια και οι πιστώσεις μπαίνουν σε μια ολότελα διαφορετική βάση αν έχουμε βαρειά βιομηχανία στον τόπο μας. Μπορούμε να διαπραγματευθούμε στο βαθμό που είναι αναγκαία, σαν χώρα ανεξάρτητη με ισότιμους όρους στις συναλλαγές με το εξωτερικό. Με τον τρόπο αυτό θ' αντιμετωπίσουμε ρεαλιστικά και αποτελεσματικά σαν ανεξάρτητη χώρα τους οργανισμούς του διεθνούς μονοπωλιακού κεφαλαίου που θα είχαν τη διάθεση να εξαντλήσουν σε βάρος μας κάθε οικονομική και πολιτική πίεση για να μάς υποτάξουν στην κυριαρχία τους.''
Πλέον των ανωτέρω, που αποδεικνύουν ότι από τότε (1947) η Ελλάδα είχε όλες τις προϋποθέσεις (ορυκτό πλούτο, ενεργειακό δυναμικό, επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό) να αναπτύξει μια πλήρη, αυτόμονη και δυναμική βαρειά βιομηχανία που θα οδηγούσε στην οικονομική ανεξαρτησία την πατρίδα μας, ο Δημήτρης Μπάτσης προβαίνει και σε σημαντικές αποκαλύψεις. Για παράδειγμα αναφέρεται στη σύμβαση Κούπερ.
Στη σελίδα 92-94 ο Δημ. Μπάτσης γράφει γι' αυτή σχετικά:
''Η σύμβαση αυτή, που έγινε γνωστή με το όνομα Κούπερ, συνομολογήθηκε για διάρκεια 70 ετών ως το 2010 μ.Χ.! Δίνει αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης της δύναμης των νερών του ποταμού Αχελώου στις θέσεις Κρεμαστά, Πρεβέντζα, Κριεκούκι, και των παραποτάμων Μέγδοβα, Αγραφιώτικου, Ασπροπόταμου, δικαίωμα ίδρυσης υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων για παραγωγή ηλεκτρενέργειας και εγκαταστάσεων μεταφοράς ενέργειας στα κέντρα κατανάλωσης, δικαίωμα χρησιμοποίησης της ενέργειας που θα παραχθεί για τις ηλεκτροχημικές και ηλεκτρομεταλλουργικές βιομηχανίες που θα ιδρύσει η ανάδοχος εταιρεία. Τέλος δικαίωμα μεταφοράς και χρησιμοποίησης της ηλεκτρενέργειας για φωτισμό και κίνηση σε άλλες περιοχές (άρθρο 1 της σύμβασης παράγρ.1 εδάφια α'-ζ')
Προβλέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση των εδαφών που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση της σύμβασης, η σύσταση δουλειών, η χρησιμοποίηση δωρεάν δημόσιων κτημάτων, η προμήθεια δωρεάν οικοδομικών υλικών και κοιτασμάτων από λατομεία κρατικά (άρθρο 4 σύμβασης), ατέλειες και αφορολόγητο για εισαγωγή των υλικών της...''
Λίγο παρακάτω ο Δημ. Μπάτσης κάνοντας σχολιασμό της σύμβασης Κούπερ γράφει:
''Εδώ πρέπει να τονίσουμε ξανά προς αυτούς τους τεχνικούς και οικονομολόγους, ότι όσο απαραίτητο είναι για τη χώρα μας να αξιοποιηθεί ο πλούτος της, άλλο τόσο καταστροφικό είναι η εκτέλεση της αξιοποίησης να γίνει από τους διεθνείς οργανισμούς του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Η αιτία είναι ολοφάνερη αν σταθούμε στη διαλεκτική τοποθέτηση του ζητήματος: σκοπός στρατηγικός της αξιοποίησης είναι να αποδεσμευθούν οι παραγωγικές δυνάμεις από τα δεσμά του ξένου κεφαλαίου που χρησιμοποιεί τον τόπο μας για πεδίο ιμπεριαλιστικής δράσης και να ανασυντεθούν σε μια ανώτερη μορφή παραγωγικής δράσης που είναι αναντίρρητα η σοσιαλιστική.''
***
Με το ανωτέρω άρθρο θελήσαμε να κάνουμε μια πρώτη, ''επιγραμματική'' παρουσίαση του- τεραστίας εθνικής σημασίας πονήματος του Δημ. Μπάτση-. Σε μελλοντική ανάρτησή μας θα αναφερθούμε στον κυρίως πρόλογο της μελέτης από τον Πρύτανη Νικ. Κιτσίκη.Κλείνουμε με ένα μικρό απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου, από τον ίδιο τον Δ.Μπάτση (οι υπογραμμίσεις δικές μας):
''...οι οικονομικές σχέσεις με το εξωτερικό θα επηρεαστούν ριζικά αν θα ιδρυθούν οι βιομηχανίες αυτές την Ελλάδα: α) Γιατί τότε η εισαγωγική μας πολιτική θ' αφορά περισσότερο εμπορεύματα που δε θα μπορούν ακόμα να παραχθούν στον τόπο (ορισμένες μηχανές εργοστασίων, μεταφορικά μέσα κλπ) και λιγότερο μισοκατεργασμένες πρώτες ύλες ή σχεδόν ακατέργαστα βοηθητικά προϊόντα και καύσιμα, που σήμερα η εισαγωγή τους όχι μόνο βαραίνει καταθλιπτικά το εμπορικό ισοζύγιο πληρωμών μα και αποτελεί μια από τις βάσεις της εξάρτησης της οικονομίας από την αγορά του εξωτερικού... β) Γιατί τα ξένα δημόσια κ.α. δάνεια και οι πιστώσεις μπαίνουν σε μια ολότελα διαφορετική βάση αν έχουμε βαρειά βιομηχανία στον τόπο μας. Μπορούμε να διαπραγματευθούμε στο βαθμό που είναι αναγκαία, σαν χώρα ανεξάρτητη με ισότιμους όρους στις συναλλαγές με το εξωτερικό. Με τον τρόπο αυτό θ' αντιμετωπίσουμε ρεαλιστικά και αποτελεσματικά σαν ανεξάρτητη χώρα τους οργανισμούς του διεθνούς μονοπωλιακού κεφαλαίου που θα είχαν τη διάθεση να εξαντλήσουν σε βάρος μας κάθε οικονομική και πολιτική πίεση για να μάς υποτάξουν στην κυριαρχία τους.''
***
 |
| ο Δημήτρης Μπάτσης με την σύζυγό του Λίλιαν |
Σημείωση 1: Ο Δημήτρης Μπάτσης ''ενοχλούσε'' με το έργο και τον αγώνα του κι έπρεπε να...
Στις 23.10.1951 ο Δημ.Μπάτσης συλλαμβάνεται από την γενική ασφάλεια Πειραιώς. Στις 8.1.1952 μεταφέρεται στο Υπ. Εσωτερικών, όπου τον ανακρίνει ο ίδιος ο Υπουργός Κ.Ρέντης. Είχαν προηγηθεί στις 14.11.1951 συλλήψεις στελεχών του Κ.Κ.Ε. που είχαν ''κατασκοπευτική'' δραστηριότητα. Πρόκειται για ασυρμάτους που είχαν ανακαλυφθεί στη Γλυφάδα και στην Καλλιθέα. Ο Δ.Μπάτσης δέχεται πιέσεις να δεχτεί ότι είναι ο συνδετικός κρίκος στην ''υπόθεση των ασυρμάτων'' και στην ''υπόθεση της αεροπορίας''.
Στις 18.1.1952 πραγματοποιούνται νέες συλλήψεις και εκτοπίσεις αριστερών. Την ίδια ημέρα ο Υπ. Εσωτερικών Κ.Ρέντης ανακοινώνει ότι παραπέμπονται στο Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών ερήμην -η εκτός Ελλάδος- ηγεσία του ΚΚΕ, ο Ν.Μπελογιάννης, η Έλλη Ιωαννίδου, ο Δ.Μπάτσης, ο Αργυριάδης, Καλούμενος κ.α. Στις ανακρίσεις παίρνουν μέρος και οι Αμερικάνοι, ο Τόμ Καραμπεσίνης είναι σε διαρκή επαφή με την Γενική Ασφάλεια. Στις 15.2.1952 ξεκινάει η δίκη των 29 κατηγορουμένων, μεταξύ αυτών και του Δ. Μπάτση.
Για τον Δ. Μπάτση, ουσιαστικά δεν υπήρχε κατηγορία. Όπως παραδέχθηκε και κατέθεσε ο Διευθυντής της Αστυνομίας Πανόπουλος ο Μπάτσης δεν ήξερε τίποτε για τους ασυρμάτους, το μόνο γεγονός είναι ότι πήρε χρήματα από το ΚΚΕ μέσω ενός ναυτικού και τα παρέδωσε σε μια συγκατηγορούμενή του. Ο Υπ. Κ. Ρέντης και ο Πανόπουλος είχαν υποσχεθεί στους συνηγόρους του Δ. Μπάτση και στη σύζυγό του Λίλιαν ότι δεν θα εκτελεστεί αν βοηθήσει στην ανάκριση.
Στις 1.3.1952 εκδίδεται η απόφαση βάσει της οποίας οκτώ παραπέμπονται για εκτέλεση, μεταξύ αυτών και ο Δ.Μπάτσης. Ο πατέρας του Δ. Μπάτση, Ναύαρχος Αντώνιος Μπάτσης επιδιώκει να συναντήσει τον Βασιλέα Παύλο και να ζητήσει χάρη, εκείνος δεν τον δέχεται. Στις 28.3.1952 συνεδριάζει το Συμβούλιο Χαρίτων. Ο Υπ. Δικαιοσύνης Δημ. Παπασπύρου δηλώνει: ''...περί το μεσονύκτιο έμαθα ότι υπήρξε ομόφωνα απορριπτική η γνωμάτευση...''. Το Παλάτι αφήνει... να προχωρήσουν οι εκτελέσεις. Ο Υπ. Δικαιοσύνης πήγε να κοιμηθεί σε ξενοδοχείο στην Κηφισιά και τα ίχνη του χάνονται για την ημέρα εκείνη. Ο άρρωστος Νικ. Πλαστήρας σε δύο δημοσιογράφους που έφτασαν στο κρεβάτι του είπε: «Παιδιά , έχετε το νου σας. Αυτή τη νύχτα, οι σκοτεινές δυνάμεις φοβάμαι πως θα τον φάνε τον Μπάτση….». Στις 30 Μαρτίου 1952 και ώρα 2:00 π.μ. ξεκινάει η διαδικασία εκτέλεσης όπου θα λάβει χώρα λίγο μετά. Ο Δ. Μπάτσης δεν είναι πλέον εν ζωή.
Ιδιαιτέρας σημασίας υπήρξαν τα όσα φανέρωσε, για γεγονότα πριν, και μετά την εκτέλεση του Δημ. Μπάτση η σύζυγός του κα Λίλιαν Μπάτση. Σε επιστολή της προς τον τύπο, μετά την εκτέλεση η κα Λίλιαν Μπάτση αποκαλύπτει, μεταξύ άλλων: ''... Επί παρουσία του Υπουργού, ο κ.Πανόπουλος είπεν ότι η μετάνοια του ήταν ειλικρινής και ότι εβοήθησεν την ανάκρισιν. Ακόμα και μετά την εις θάνατον καταδίκην, ο κ.Ρέντης (Υπ.Εσωτερικών) με διαβεβαίωσεν ότι είχε αναλάβει ρητήν υποχρέωσιν απέναντι του συζύγου μου και ότι αυτός έσωσεν τον φονέα του υπουργού Λαδά και τον περίφημον Μπέρμαν, μόνον και μόνον διότι εβοήθησαν είς την ανάκρισιν θα έσωζε οπωσδήποτε τον σύζυγό μου...''.
Ο δε πατέρας του Δημ. Μπάτση, Ναύαρχος Αντώνιος Μπάτσης, προσυπογράφοντας τα όσα καταθέτει η νύφη του κα Λίλιαν Μπάτση συμπληρώνει: ''...προσθέτω ότι μετά την υπό ενός ψήφου απόρριψιν αιτήσεως χάριτος του υιού μου από το Συμβούλιον Χαρίτων, ανέμενον ότι η ανέκαθεν αφοσίωσις μου προς τους βασιλείς, δι ους και μόνον εξωρίσθην και εφυλακίσθην, και οι πολυετείς υπηρεσίαι μου προς το έθνος θα συνετέλουν ώστε το πλήγμα που υπέστην μετά την σύλληψιν και καταδίκην του υιού μου να μη συνεπληρούτο με την θανατικήν εκτέλεσίν του.''
Ο Υπ. Εσωτερικών Κ. Ρέντης στέλνει επιστολή προς τον τύπο όπου λεέι: ''...κατά μίαν περίοδον εσχηματίσθη η εντύπωσις ότι ο κατηγορούμενος Μπάτσης υπήρξε ειλικρινής και ανεκοινώθη τούτο εις την σύζυγό του... Βραδύτερον όμως διεπιστώθη εξ' εγγράφων στοιχείων ότι η εντύπωσις αυτή ήτο εσφαλμένη... Επειδή ετελούσαμε με την πεποίθησιν ότι ο κατηγορούμενος αποκρύπτει ουσιώδη περιστατικά...''.
Και η κα Λίλιαν Μπάτση στέλνει το αξιοπρεπές σημείωμα στον αναξιοπρεπή υπουργό:
«Ως υπουργός των Εσωτερικών και προϊστάμενος κατά συνέπειαν των Αστυνομικών Αρχών, ανέλαβε την ρητήν υποχρέωσιν απέναντί μου να σώσει τον σύζυγό μου, έναντι τιμήματος βαρβάτου. Εμείς όμως είμεθα συνεπείς απέναντί του. Πληρώσαμε με την ανθρωπίνη αξιοπρέπειά μας. Αυτό το τίμημα εζητήθη».
Στο βιβλίο του "Μαρτυρίες για τον Εμφύλιο και την Ελληνική Αριστερά" ο Στέλιος Κούλογλου γράφει πως: ...Κατά την άσκηση των καθηκόντων του, ως υπουργού Εσωτερικών στην κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα, την περίοδο της δίκης του Νίκου Μπελογιάννη και του Δημήτρη Μπάτση, σύμφωνα με την μαρτυρία του Ανδρέα Ιωσήφ, υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ, μετήλθε ανήθικων μεθόδων εις βάρος της συζύγου του Μπάτση με πρόσχημα την σωτηρία αυτού από το εκτελεστικό απόσπασμα...
Ο δε πατέρας του Δημ. Μπάτση, Ναύαρχος Αντώνιος Μπάτσης, προσυπογράφοντας τα όσα καταθέτει η νύφη του κα Λίλιαν Μπάτση συμπληρώνει: ''...προσθέτω ότι μετά την υπό ενός ψήφου απόρριψιν αιτήσεως χάριτος του υιού μου από το Συμβούλιον Χαρίτων, ανέμενον ότι η ανέκαθεν αφοσίωσις μου προς τους βασιλείς, δι ους και μόνον εξωρίσθην και εφυλακίσθην, και οι πολυετείς υπηρεσίαι μου προς το έθνος θα συνετέλουν ώστε το πλήγμα που υπέστην μετά την σύλληψιν και καταδίκην του υιού μου να μη συνεπληρούτο με την θανατικήν εκτέλεσίν του.''
Ο Υπ. Εσωτερικών Κ. Ρέντης στέλνει επιστολή προς τον τύπο όπου λεέι: ''...κατά μίαν περίοδον εσχηματίσθη η εντύπωσις ότι ο κατηγορούμενος Μπάτσης υπήρξε ειλικρινής και ανεκοινώθη τούτο εις την σύζυγό του... Βραδύτερον όμως διεπιστώθη εξ' εγγράφων στοιχείων ότι η εντύπωσις αυτή ήτο εσφαλμένη... Επειδή ετελούσαμε με την πεποίθησιν ότι ο κατηγορούμενος αποκρύπτει ουσιώδη περιστατικά...''.
Και η κα Λίλιαν Μπάτση στέλνει το αξιοπρεπές σημείωμα στον αναξιοπρεπή υπουργό:
«Ως υπουργός των Εσωτερικών και προϊστάμενος κατά συνέπειαν των Αστυνομικών Αρχών, ανέλαβε την ρητήν υποχρέωσιν απέναντί μου να σώσει τον σύζυγό μου, έναντι τιμήματος βαρβάτου. Εμείς όμως είμεθα συνεπείς απέναντί του. Πληρώσαμε με την ανθρωπίνη αξιοπρέπειά μας. Αυτό το τίμημα εζητήθη».
Στο βιβλίο του "Μαρτυρίες για τον Εμφύλιο και την Ελληνική Αριστερά" ο Στέλιος Κούλογλου γράφει πως: ...Κατά την άσκηση των καθηκόντων του, ως υπουργού Εσωτερικών στην κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα, την περίοδο της δίκης του Νίκου Μπελογιάννη και του Δημήτρη Μπάτση, σύμφωνα με την μαρτυρία του Ανδρέα Ιωσήφ, υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ, μετήλθε ανήθικων μεθόδων εις βάρος της συζύγου του Μπάτση με πρόσχημα την σωτηρία αυτού από το εκτελεστικό απόσπασμα...
[πηγές για τη σημείωση (1):βιβλιογραφία: α. Λίλιαν Μπάτση ''Βαρύτατο τίμημα 1941-1952'', εκδ.Δωδώνη, β. Στέλιος Κούλογλου "Μαρτυρίες για τον Εμφύλιο και την Ελληνική Αριστερά" (συλλογικό έργο, βιβλιοπωλείο της Εστίας (2005)), γ. Σπύρου Λιναρδάτου ''Από τον Εμφύλιο στη Χούντα 1963-1967''. Διαδίκτυο: http://pluton22.blogspot.gr/ [Ποιμενικός αυλός] εδώ]
Επιμέλεια: Ξενοφών Οικονομικός (17.6.2019)
ΔΕΛΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ Β' ΠΕΙΡΑΙΑ
ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ 36,18755 ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
delagrammatika@gmail.com ,6976653520